گزارش: جمال نجاری
رفراندوم استقلال کوردستان عراق در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ (۳ مهرماه ۱۳۹۶)، برای تحقق رویای استقلال با حضور پرشور مردم
کوردستان انجام شد، کمیسیون عالی انتخابات و همەپرسی اعلام کرد حدود ۷۲ درصد واجدان شرایط در این همه‌پرسی شرکت کردند و ۹۲.۷درصد از شرکت‌کنندگان رأی "آری" به صندوق‌های
رأی ریخته‌اند و ۷.۲ درصد از
شرکت‌کنندگان نیز بە استقلال "نە" گفتەاند.
نتایج این رفراندم برای اقلیم کوردستان عراق یک
موفقیت بزرگ بشمار رفت ولی دولت
فدرال عراق آن
را غیرقانونی دانسته‌است.
رفراندم و واکنشهای منطقەای و جهانی
رفراندم و واکنشهای منطقەای و جهانی
کشورهای ایران و ترکیە سریعا واکنش نشان دادند و
همانند عراق این رفراندوم را غیرقانونی اعلام کردند.
چهار روز بعدا انجام رفراندوم ۲۹ سپتامبر (هفتم مهر) رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد آمریکا نتایج همه‌پرسی کوردستان عراق را به رسمیت نمی‌شناسد. تیلرسون تاکید کرد از نظر ایالات متحده همه‌پرسی کوردستان عراق "فاقد وجاهت قانونی" بوده و موضع آمریکا این است که همچنان از عراقی یکپارچه، فدرال و دموکراتیک حمایت کند.
مخالفتها با نتایج رفراندم استقلال کم کم بعد تازەای بە خود گرفت، کشورهای اروپایی
از جملە فرانسە و آلمان و انگلیس نیز نتایج را رد کردە و بر یک عراق واحد و
یکپارچە تاکید کردند.چهار روز بعدا انجام رفراندوم ۲۹ سپتامبر (هفتم مهر) رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد آمریکا نتایج همه‌پرسی کوردستان عراق را به رسمیت نمی‌شناسد. تیلرسون تاکید کرد از نظر ایالات متحده همه‌پرسی کوردستان عراق "فاقد وجاهت قانونی" بوده و موضع آمریکا این است که همچنان از عراقی یکپارچه، فدرال و دموکراتیک حمایت کند.
در اوایل ماە اکتبر دولت مرکزی عراق تصمیم گرفت
کرکوک و مناطق دیگر زیر سلطلە پیشمرگەهای کوردستان را بە کنترل خود در آورد، برای
این منظور نیروهای حشدالشعبی کە متشکل از نیروهای شیعە مرتبط با ایران را بە سوی
کرکوک و خانقین و طوز بە حرکت در آورد، این نیروها با هماهنگی ایران و ترکیە در
نظر داشتند بە فرمان حیدر العبادی نخست وزیر عراق بدون درگیری با پیشمرگەهای وارد
کرکوک شوند. در مقابل پیشمرگەهای کوردستان در آمادەباشی کامل بودند و نجم الدین
کریم استاندار کرکوک کە عضو رهبری اتحادیە میهنی کوردستان است اعلام کرد کە اجازە
ورد بە نیروهای حشدالشعبی را نخواهد داد و اگر این نیروها بخواهند با زور وارد
کرکوک شوند، با آنها مقابلە خواهد شد.
نشت دوکان
در ۱۵ اکتبر نشستی مهم در شهر دوکان با حضور فواد معصوم رئیس جمهور کورد عراق و مسعود بارزانی رئیس اقلیم کوردستان و کوسرت رسول علی جانشین دبیرکل اتحادیه میهنی کوردستان و اعضای رهبری حزب دمکرات کوردستان و اتحادیە میهنی کوردستان برگزار شد و بعد از نشست در بیانیەای مشترک، احزاب حاکم اقلیم کوردستان اعلام کردند که هر دو حزب بر آغاز گفتگوهای مشترک با بغداد و پایبندی به نتایج رفراندوم برگزار شده تاکید کرده‌اند.
در ۱۵ اکتبر نشستی مهم در شهر دوکان با حضور فواد معصوم رئیس جمهور کورد عراق و مسعود بارزانی رئیس اقلیم کوردستان و کوسرت رسول علی جانشین دبیرکل اتحادیه میهنی کوردستان و اعضای رهبری حزب دمکرات کوردستان و اتحادیە میهنی کوردستان برگزار شد و بعد از نشست در بیانیەای مشترک، احزاب حاکم اقلیم کوردستان اعلام کردند که هر دو حزب بر آغاز گفتگوهای مشترک با بغداد و پایبندی به نتایج رفراندوم برگزار شده تاکید کرده‌اند.
نتایج نشست در ۵ بند به شرح زیر آمده است :
۱- تاکید بر
وحدت داخلی و سیاسی احزاب و جریان‌های سیاسی اقلیم کوردستان که در این مقطع،
اقدامات مشترک را تضمین خواهد کرد.
۲- تاکید بر
چاره یابی تمام مسائل و مشکلات از طریق گفتگوهای بدون پیش شرط و سازنده میان
اربیل و بغداد
۳- احزاب و
جریان‌های سیاسی اقلیم کوردستان هنوز هم آمادگی آغاز گفتگوهای بدون پیش شرط را در
راستای منافع اربیل – بغداد و ملاحظات قانون اساسی عراق دارند.
۴- در راستای
منافع تمام جریان‌ها خواهد بود که جریان‌های سیاسی اصلی و تاثیرگذار اقلیم و عراق
در آغاز گفتگوهای اقلیم کوردستان و حکومت مرکزی پیشقدم باشند و همچنین طرف‌های بین
المللی نیز بر این گفتگوها نظارت داشته باشند.
۵- در ارتباط
با مسائل امنیتی – نظامی مناطق مورد منازعه، هر گونه دخالت نظامی و تهدید، خطری
برای روابط اقلیم و بغداد و تلاش‌های صادقانه‌ای خواهد بود که با هدف حل و فصل
مسالمت آمیز مسائل و مشکلات انجام خواهد شد و نقض آشکار قوانین و مقرراتی خواهد
بود که نباید از نیروهای نظامی و امنیتی عراق برای تسویه حساب‌های داخلی در این
کشور به کار گرفته شود.
تصرف کرکوک توسط نیروهای عراقی
روز دوشنبه ۱۶ اکتبر، نیروهای حشدالشعبی عراق بدون هیچ درگیری با پیشمرگەهای کورد ، شمال شهر نفتخیز کرکوک را تصرف کرد و از عصر وارد مرکز این شهر شدند. این جدی ترین واکنش دولت عراق به همه پرسی استقلال کوردستان عراق بود که ماه پیش برگزار شد.
به گزارش اسوشیتدپرس، کاروانی از خودروهای زرهی با نیروی ضد تروریسم که توسط آمریکا آموزش دیده اند، وارد مقر حکومت محلی کرکوک شدند. به گزارش رویترز تمامی عملیات بازپس گیری کرکوک کمتر از دو روز طول کشید.
روز دوشنبه ۱۶ اکتبر، نیروهای حشدالشعبی عراق بدون هیچ درگیری با پیشمرگەهای کورد ، شمال شهر نفتخیز کرکوک را تصرف کرد و از عصر وارد مرکز این شهر شدند. این جدی ترین واکنش دولت عراق به همه پرسی استقلال کوردستان عراق بود که ماه پیش برگزار شد.
به گزارش اسوشیتدپرس، کاروانی از خودروهای زرهی با نیروی ضد تروریسم که توسط آمریکا آموزش دیده اند، وارد مقر حکومت محلی کرکوک شدند. به گزارش رویترز تمامی عملیات بازپس گیری کرکوک کمتر از دو روز طول کشید.
منابع خبری کوردستان اعلام کردند شبه نظامیان
حشدالشعبی وابسته به ایران و دیگر نیروهای عراقی تحت فرماندهی قاسم سلیمانی و
همکاری برخی از فرماندهان نیروهای پیشمرگه اتحادیه میهنی وارد شهر کرکوک شدەاند.
نیروهای پیشمرگه اتحادیه میهنی کوردستان پیش از ورود نیروهای عراقی مواضع خود را ترک و عقب نشینی کردند. منابع خبری بە نقل از کوسرت رسول علی معاون اول دبیرکل اتحادیە میهنی کوردستان اعلام کردند "پیشروی ارتش عراق به دلیل خیانت برخی از اعضای این حزب صورت گرفتە است." در حالیکە تنها ۶ روز از فوت جلال طالبانی رهبر اتحادیە میهنی کوردستان گذشتە بود، کرکوک بدون هیچ درگیری بە تصرف نیروهای عراقی در آمد، با این وجود شب قبل در پی تبادل آتش میان پیشمرگه‌ها و نیروهای عراقی چندین نفر کشته شدند.
نیروهای پیشمرگه اتحادیه میهنی کوردستان پیش از ورود نیروهای عراقی مواضع خود را ترک و عقب نشینی کردند. منابع خبری بە نقل از کوسرت رسول علی معاون اول دبیرکل اتحادیە میهنی کوردستان اعلام کردند "پیشروی ارتش عراق به دلیل خیانت برخی از اعضای این حزب صورت گرفتە است." در حالیکە تنها ۶ روز از فوت جلال طالبانی رهبر اتحادیە میهنی کوردستان گذشتە بود، کرکوک بدون هیچ درگیری بە تصرف نیروهای عراقی در آمد، با این وجود شب قبل در پی تبادل آتش میان پیشمرگه‌ها و نیروهای عراقی چندین نفر کشته شدند.
کرکوک به دلیل ذخایر فراوان نفت و گاز یکی از
مهمترین و استراتژیک‌ترین استان‌های عراق به شمار می‌رود، کوردها آن را (قدس کوردستان) مینامند، تنش در روابط اقلیم کوردستان عراق و دولت مرکزی
این کشور برای ادارە کرکوک بعد از سقوط رژیم بعث همیشە بودە و پس از برگزاری همه‌پرسی جدایی اقلیم از عراق به
اوج خود رسید.
همزمان با تحولات نظامی در کرکوک، دیوان عالی قضایی
عراق حکم بازداشت کوسرت رسول‌علی، معاون رئیس اقلیم کوردستان را صادر کرد. این دادگاه کوسرت رسول علی را به علت اعزام نیروهای پیشمرگه به کرکوک و
نام بردن نیروهای عراقی بنام"اشغالگر" توسط ایشان در بیانیە رسمی محکوم
کرده است.
نیروهای حشدالشعبی قبل از رسیدن به کرکوک در شهر طوزخرماتو به شهرواندان کورد تجاوز و اموال آنان را غارت و خانه‌هایشان را منفجر و بە آتش کشیدند.
نیروهای حشدالشعبی قبل از رسیدن به کرکوک در شهر طوزخرماتو به شهرواندان کورد تجاوز و اموال آنان را غارت و خانه‌هایشان را منفجر و بە آتش کشیدند.
طوزخورماتو یکی از مناطق مورد تنازع بین دولت مرکزی
بغداد و اقلیم کوردستان عراق است که اواخر سال گذشته میلادی نیز شاهد برخی درگیری
ها بین ترکمن های شیعه و کوردها بود.
نیروهای عراقی در شهر خانقین کە اکثر کوردهای آن پیرو مذهب شیعە هستند به سوی مردم تیراندازی کردند و یک جوان را کشتند و حدود دە تن دیگر را زخمی کردند.
نیروهای عراقی در شهر خانقین کە اکثر کوردهای آن پیرو مذهب شیعە هستند به سوی مردم تیراندازی کردند و یک جوان را کشتند و حدود دە تن دیگر را زخمی کردند.
درگیری شدید میان نیروهای عراقی و پیشمرگەهای کورد
نیروهای عراقی کنترل مناطقی از استان کرکوک را به دست گرفتند که از سال ۲۰۱۴ تا کنون در کنترل کوردها بود. در طی یک عملیات نیروهای عراق سعی کردند ستون‌های نظامی پیشمرگەهای کوردستان را به پشت مرزهای رسمی اقلیم کوردستان بازگردانند.
روز جمعه، ٢٠ اکتبر (٢٨ مهر)، درمسیر کرکوک بە اربیل پایتخت اقلیم کوردستان، در منطقه آلتون کوپری (پردی) درگیریهای شدید میان نیروهای حشدالشعبی و پیشمرگەهای کوردستان رخ داد، بە نقل از منابع در این درگیریها بیشتر از ۱۵۰ نفر از نیروهای حشدالشعبی کشتە و شمار زیادی هم مجروح شدند، نیروهای پیشمرگه ۱۲ خودروی زرهی و هامر شبه نظامیان حشدالشعبی را درهم شکستند.
نیروهای عراقی کنترل مناطقی از استان کرکوک را به دست گرفتند که از سال ۲۰۱۴ تا کنون در کنترل کوردها بود. در طی یک عملیات نیروهای عراق سعی کردند ستون‌های نظامی پیشمرگەهای کوردستان را به پشت مرزهای رسمی اقلیم کوردستان بازگردانند.
روز جمعه، ٢٠ اکتبر (٢٨ مهر)، درمسیر کرکوک بە اربیل پایتخت اقلیم کوردستان، در منطقه آلتون کوپری (پردی) درگیریهای شدید میان نیروهای حشدالشعبی و پیشمرگەهای کوردستان رخ داد، بە نقل از منابع در این درگیریها بیشتر از ۱۵۰ نفر از نیروهای حشدالشعبی کشتە و شمار زیادی هم مجروح شدند، نیروهای پیشمرگه ۱۲ خودروی زرهی و هامر شبه نظامیان حشدالشعبی را درهم شکستند.
در روزهای ۲۴ و ۲۵
اکتبر، تجمع گسترده نیروهای حشد الشعبی و نیروهای عراقی در
مناطق مخمور در جنوب غرب اربیل و محمودیه در غرب موصل و تلسقف در شرق آن باعث
نگرانی پیشمرگە‌ها شده بود. در پی آن درگیریهای
شدید میان نیروهای حشدالشعبی عراق و پیشمرگەهای کوردستان رخ داد، در این درگیریها پیشمرگەهای
اجازە پیشروی بە نیروهای عراقی را نداند و خودروهای نظامی نیروهای عراقی را در هم
شکستند و شماری از نیروهای حشد خود را تسلیم نیروهای پیشمرگە کردند.
در عین حال روز پنجشنبه ٢۶ اکتبر نیز نبردهای تویخانه‌ای سنگین میان نیروهای ارتش عراق و پیشمرگه‌های کرد رخ داد. پیشمرگه‌های کرد حملات مرگباری را با استفاده از موشک‌های ضدتانک به سوی نیروهای عراقی صورت دادند و در مقابل پیشروی آنها مقاومت کردند.
همچنین به گفته مقامات اقلیم کردستان، نیروهای عراقی به همراه شبه نظامیان "حشدالشعبی"، مواضع نیروهای پیشمرگه را در منطقه "زومار" در شرق موصل بمباران کردند.
درگیریها همچنان در چند بخش بە صورت پراکندە ادامە دارد و وزارت خارجە ایالات متحده از وقوع درگیریهای خشونت‌بار در اطراف شهر آلتون کوپری در شمال عراق ابراز نگرانی کرد و در بیانیەای رسمی اعلام کرد: ما شرایط را از نزدیک زیر نظر میگیریم و از تمامی طرفین خواهان متوقف نمودن خشونتها و تحرکات تحریک‌آمیز بوده و از آنها می‌خواهیم تا برای برقراری آرامش، فعالیتهای خود را هماهنگ کنند.
در عین حال روز پنجشنبه ٢۶ اکتبر نیز نبردهای تویخانه‌ای سنگین میان نیروهای ارتش عراق و پیشمرگه‌های کرد رخ داد. پیشمرگه‌های کرد حملات مرگباری را با استفاده از موشک‌های ضدتانک به سوی نیروهای عراقی صورت دادند و در مقابل پیشروی آنها مقاومت کردند.
همچنین به گفته مقامات اقلیم کردستان، نیروهای عراقی به همراه شبه نظامیان "حشدالشعبی"، مواضع نیروهای پیشمرگه را در منطقه "زومار" در شرق موصل بمباران کردند.
درگیریها همچنان در چند بخش بە صورت پراکندە ادامە دارد و وزارت خارجە ایالات متحده از وقوع درگیریهای خشونت‌بار در اطراف شهر آلتون کوپری در شمال عراق ابراز نگرانی کرد و در بیانیەای رسمی اعلام کرد: ما شرایط را از نزدیک زیر نظر میگیریم و از تمامی طرفین خواهان متوقف نمودن خشونتها و تحرکات تحریک‌آمیز بوده و از آنها می‌خواهیم تا برای برقراری آرامش، فعالیتهای خود را هماهنگ کنند.
تعلیق نتیجه
همه‌پرسی استقلال کوردستان
رهبران اقلیم کوردستان عراق آمادگی خود را برای تعلیق نتیجه همه‌پرسی استقلال و مذاکره با دولت مرکزی اعلام کرده‌اند.
روز ۲۵ اکتبردولت اقلیم کوردستان عراق نتیجه همه پرسی برای استقلال را معلق کرد و پیشنهاد آتش بس و گفتگو با بغداد را داد.
رهبران اقلیم کوردستان عراق آمادگی خود را برای تعلیق نتیجه همه‌پرسی استقلال و مذاکره با دولت مرکزی اعلام کرده‌اند.
روز ۲۵ اکتبردولت اقلیم کوردستان عراق نتیجه همه پرسی برای استقلال را معلق کرد و پیشنهاد آتش بس و گفتگو با بغداد را داد.
دولت اقلیم کوردستان عراق دربیانیه ای رسمی نوشت:
"شرایط و خطراتی که اقلیم کوردستان و کشور عراق را تهدید می کند، همگان را برآن
داشت تا به مسئولیت تاریخی خود عمل کنند و شرایط را به سوی برادرکشی میان نیروهای عراقی
و پیشمرگه نکشانند".
دولت اقلیم کوردستان در ادامه آورد: جنگ بین دو طرف،
پیروزی نخواهد داشت، بلکه کشور را دچار یک ویرانی گسترده و همه جانبه می کند.
طرح دولت اقلیم کوردستان عراق شامل زیر می باشد:
۱- برقراری فوری آتش بس و توقف تمامی عملیات های نظامی
در اقلیم کوردستان.
۲- تعلیق نتایج حاصل از همه پرسی که در کوردستان عراق صورت
گرفت.
۳- آغاز
گفت و گوی آزاد میان دولت اقلیم و دولت فدرال براساس قانون اساسی عراق.
در مقابل حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق گفته است این اقدام کافی نیست و کوردها باید به قانون اساسی عراق احترام بگذارند، وی در سفری بە ترکیە و ایران اعلام کرد: تعلیق قابل قبول نیست و فقط لغو نتایج همه‌پرسی اقلیم کوردستان قابل پذیرش است!
درعین حال دولت ترکیه نیز پیشنهاد کوردستان عراق
برای به تعلیق درآوردن نتایج همه‌پرسی استقلال این اقلیم را «ناکافی» خواند و
خواستار «لغو» آن شد.
مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در یک نشست خبری در آنکارا گفت: «عقب‌نشینی کوردستان یک قدم مهم است اما کافی نیست. آنچه لازم است، لغو نتایج این همه‌پرسی است».
برای کوردهای عراق آنچە کە اهمیت داشت انجام دادن رفراندوم بود، رفراندومی کە با درصد بالای رای مردم خواهان استقلال کوردستان هستند، نتیجه رفراندوم و پاسخ مثبت به خواست استقلال، به عملی شدن فوری آن نخواهد انجامید. رهبران اقلیم کوردستان می‌خواهند با "برگ" نتیجه‌ی رفراندوم، با دستی پر و به قصد گرفتن امتیازات هر چه بیشتر، وارد مذاکره‌ای از موضع قدرت با دولت مرکزی شوند و در صورتی کە با مخالفت حکومت مرکزی روبرو شوند، با استناد بە نتیجە رفراندم ۲۵ سپتامبر دراولین فرصت اعلام استقلال کنند.
مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در یک نشست خبری در آنکارا گفت: «عقب‌نشینی کوردستان یک قدم مهم است اما کافی نیست. آنچه لازم است، لغو نتایج این همه‌پرسی است».
برای کوردهای عراق آنچە کە اهمیت داشت انجام دادن رفراندوم بود، رفراندومی کە با درصد بالای رای مردم خواهان استقلال کوردستان هستند، نتیجه رفراندوم و پاسخ مثبت به خواست استقلال، به عملی شدن فوری آن نخواهد انجامید. رهبران اقلیم کوردستان می‌خواهند با "برگ" نتیجه‌ی رفراندوم، با دستی پر و به قصد گرفتن امتیازات هر چه بیشتر، وارد مذاکره‌ای از موضع قدرت با دولت مرکزی شوند و در صورتی کە با مخالفت حکومت مرکزی روبرو شوند، با استناد بە نتیجە رفراندم ۲۵ سپتامبر دراولین فرصت اعلام استقلال کنند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر